آموزش ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان؛ مرحله‌به‌مرحله
نقدینه - سامانه املاک و اسکان فقط یک پایگاه اطلاعاتی ساده دربارهٔ خانه‌ها نیست؛ نقش آن در خدمات روزمره شهروندان هر روز پررنگ‌تر شده است.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه ، یکی از دلایل اصلی اهمیتش، ارتباط مستقیم آن با مقررات تازهٔ بانک مرکزی است: از این پس برای افتتاح حساب، دریافت دسته‌چک یا حتی به‌روزرسانی برخی خدمات بانکی، باید کد پستی محل سکونت در همین سامانه ثبت و تأیید شده باشد. بانک‌ها برای احراز نشانی معتبر، دیگر به قول شفاهی یا فرم‌های کاغذی تکیه نمی‌کنند و اطلاعات را از همین پایگاه دریافت می‌کنند. نتیجه‌اش این است که اگر ثبت اقامتگاه ناقص باشد، حتی کارهای سادهٔ بانکی هم ممکن است متوقف شود. راهنمای پیش‌رو توضیح می‌دهد چرا این ثبت‌نام اکنون ضروری‌تر از همیشه است و چطور می‌توان بدون پیچیدگی، مراحل آن را کامل کرد.
پیش‌نیازهای ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان
شماره موبایل به‌نام خودتان (همان دارنده کد ملی). ورود سامانه از «پنجره ملی خدمات دولت هوشمند» انجام می‌شود و کد یکبارمصرف به همین شماره می‌آید.
کد ملی و تاریخ تولد.
کد پستی ۱۰ رقمی ملک.
برای مالک: مشخصات سند (پلاک ثبتی/شماره دفترچه یا شناسه یکتا اگر دارید)، متراژ، تعداد اتاق، کاربری (مسکونی/تجاری)، و وضعیت سکونت (خودتان، مستأجر، خالی).
برای مستأجر: شماره و تاریخ قرارداد اجاره، کد ملی مالک (در صورت دسترسی)، کد پستی ملک و مدت اجاره.
اگر سرپرست خانوار هستید: فهرست اعضای خانوار (کد ملی، نسبت).
در طول فرایند هرجا گیر کنید، اصل ماجرا این است که ابتدا از نشانی رسمی amlak.mrud.ir وارد شوید و احراز هویت را از مسیر «ورود افراد حقیقی از طریق دولتِ من» انجام دهید.
قدم اول: ورود امن
مرورگر را باز کنید و مستقیماً amlak.mrud.ir را تایپ کنید. صفحه خانه سامانه باز می‌شود. دکمه «ورود افراد حقیقی از طریق دولتِ من» را بزنید. شما به «پنجره ملی خدمات دولت هوشمند» هدایت می‌شوید؛ شماره موبایلی که به نام خودتان است را می‌زنید، کد امنیتی را وارد می‌کنید و کد یکبارمصرف پیامکی را تایید می‌کنید. بعد از احراز، دوباره به سامانه املاک برمی‌گردید و وارد حساب کاربری‌تان می‌شوید.
اگر کد نیامد: آنتن و مسدودنبودن پیامک خدماتی را چک کنید؛ در صورت تکرار مشکل، از همان صفحه «دولتِ من» گزینه ارسال مجدد را بزنید یا با سیم‌کارتِ ثبت‌شده به نام خودتان وارد شوید (سیم‌کارت به نام شخص دیگر معمولاً اجازه احراز نمی‌دهد).
قدم دوم: ساخت پروفایل و تأیید سرپرستی
پس از ورود، اولین‌بار یک پروفایل مینیمال می‌بینید. اگر سامانه از شما خواست «سرپرست خانوار» را تأیید کنید، اطلاعات خود را تایید کنید تا امکان «ثبت اقامتگاه اصلی» فعال شود. (اگر سرپرست نیستید ولی برای خودتان ثبت می‌کنید، گزینه اقامتگاه مستقل را انتخاب کنید.)
قدم سوم: ثبت اقامتگاه اصلی (همه کاربران)
دکمه «ثبت/مدیریت اقامتگاه‌ها» یا «ثبت ملک/واحد جدید» را می‌زنید. سامانه از شما کد پستی می‌خواهد. با واردکردن کد پستی، آدرس پیشنهادی سیستم می‌آید؛ اگر درست بود تأیید کنید. سپس چند پرسش کوتاه نمایش داده می‌شود:
مالک این واحد چه کسی است؟
«خودم مالک هستم» (برای مالکان)
«شخص دیگری مالک است» (برای مستأجران)
وضعیت سکونت؟
«اقامتگاه اصلی من/خانواده‌ام»
«اقامتگاه فرعی/ویلا»
«خالی از سکنه»
«در اختیار مستأجر» (فقط وقتی خودتان مالکید اما ساکن نیستید)
مشخصات واحد: متراژ بنا، تعداد اتاق، طبقه، نوع سند/شناسه یکتا اگر دارید، و کاربری.
پس از این مرحله، اقامتگاه اصلی در داشبورد شما قابل مشاهده است. (برای خانواده‌ها، نمایش اعضای خانوار کنار این آدرس می‌آید تا روشن باشد چه کسانی در اقامتگاه اصلی سکونت دارند.)
قدم چهارم برای مالک: اعلام وضعیت سایر املاک
اگر ملک دیگری دارید (مثلاً آپارتمان دوم، مغازه، یا واحدی که اجاره داده‌اید)، در همان بخش «مدیریت املاک» گزینه «افزودن ملک جدید» را می‌زنید و برای هر مورد، کد پستی را می‌دهید و وضعیت را دقیق اعلام می‌کنید:
اگر اجاره داده‌اید: گزینه «در اختیار مستأجر» را بزنید؛ سامانه از شما می‌خواهد اطلاعات قرارداد (نام و کد ملی مستأجر، تاریخ شروع و پایان، مبلغ اجاره/رهن در صورت نیاز) را بنویسید.
اگر خالی است: «خالی از سکنه» را انتخاب کنید. (این اعلان برای تطبیق با مقررات خانه خالی و مالیات هم استفاده می‌شود؛ بعداً اگر قرارداد بستید، برگردید و وضعیت را به «در اختیار مستأجر» تغییر دهید.)
نکته: در املاکی که سند رسمی دارید، تکمیل شناسه‌های ثبتی و شناسه یکتا—اگر روی سند جدید درج شده—به تطبیق بهتر کمک می‌کند. (نبود شناسه مانع ثبت نیست؛ کد پستی و آدرس معتبر کفایت می‌کند تا اقامتگاه/وضعیت ثبت شود.) راهنماهای مرحله‌به‌مرحله بیرونی هم همین روند را تایید کرده‌اند.
قدم چهارم برای مستأجر: ثبت اقامتگاهِ استیجاری
در قدم سوم وقتی «شخص دیگری مالک است» را انتخاب کردید، سامانه از شما کد پستی ملک و اطلاعات قرارداد را می‌خواهد: تاریخ شروع و پایان، شماره قرارداد و (در صورت درخواست) کد ملی مالک. با ثبت این اطلاعات، اقامتگاه شما به‌عنوان واحد استیجاری در پروفایل‌تان می‌نشیند. اگر مالک هم در سامانه اجاره را ثبت کرده باشد، رکورد شما و او به‌صورت هم‌خوان دیده می‌شود؛ اگر مالک هنوز ثبت نکرده باشد، وضعیت شما «ثبت توسط مستأجر» می‌ماند و بعداً دو طرف هم‌ترازی می‌شوند.
ویرایش، انتقال، یا اتمام قرارداد
در داشبورد، کنار هر ملک یک دکمه «ویرایش/تغییر وضعیت» دارید. با آن می‌توانید:
تغییر سرپرست خانوار (اگر ازدواج/طلاق/فوت رخ داده)؛
اعلام پایان اجاره و خروج مستأجر؛
تغییر از «خالی» به «دارای سکنه» یا برعکس؛
اصلاح متراژ/تعداد اتاق‌ها در صورت ثبت اشتباه.
راهنماهای جدید سایت‌های آموزشی هم همین دسترسی‌های پس از ثبت را توضیح داده‌اند.
اگر کسب‌وکار دارید یا حقوقی هستید
برای املاک با کاربری تجاری/اداری یا وقتی به‌عنوان شخص حقوقی (شرکت/موسسه) می‌خواهید ثبت کنید، از منوی نقش‌ها، «حقوقی» را برگزینید و اطلاعات شناسه ملی و نماینده معرفی‌شده را وارد کنید. روند کلی همان است؛ با این تفاوت که اسناد ثبتی شرکت و معرفی‌نامه نماینده باید کامل باشد. (راهنماهای عمومی ساختار ثبت حقوقی را شرح داده‌اند.)
گیرهای رایج و راهِ بازکردنشان
کد پیامک نمی‌رسد: سیم‌کارتی که شماره‌اش را وارد می‌کنید باید واقعاً به نام خودتان باشد. گاهی فیلتر «پیامک خدماتی» روی گوشی/اپراتور فعال است؛ غیر‌فعال کنید و دوباره بفرستید. در نهایت، داخل «دولتِ من» گزینه ارسال مجدد موجود است.
کد پستی را می‌زنم، آدرس پیدا نمی‌شود: صحت ۱۰ رقم را از روی قبض برق/آب یا از سامانه پست بررسی کنید. اگر ساختمان نوساز است و هنوز در پایگاه آدرس ملی ننشسته، به‌صورت دستی آدرس را ثبت کنید و بعداً ویرایش کنید.
مغایرت مالک/مستأجر: اگر هر دو طرف ثبت کرده‌اند اما هم‌خوان نشده، تاریخ‌ها و کد ملی‌ها را چک کنید. تغییر طرفین قرارداد (تمدید، فسخ) را هم در سامانه به‌روز کنید تا برای محاسبه خانه خالی یا سابقه اقامت دچار خطا نشوید.
ثبت برای والدین سالخورده: ورود فقط با سیم‌کارت به نام ایشان ممکن می‌شود؛ اگر نماینده قانونی هستید، از داخل پروفایل گزینه «نماینده/واگذارندگی» را بررسی کنید یا با شعبه دفاتر پیشخوان/راهنمایی دولت هوشمند هماهنگ کنید (بسیاری از پیشخوان‌ها این خدمت را ارائه می‌کنند).
می‌خواهم همه مراحل را یک‌جا ببینم: چند راهنمای تصویریِ به‌روز در وب، مرحله‌ها را با اسکرین‌شات نشان داده‌اند—اگر دنبال «تصویر به تصویر» هستید، این منابع در کلیت روند با سامانه رسمی هم‌خوان‌اند.
چند توصیه‌ی پایانی که دردسرهای بعدی را کم می‌کند
هر تغییری در سکونت/اجاره را به‌موقع در سامانه اعمال کنید؛ این سامانه مبنای محاسباتی برخی سیاست‌ها (مثل خانه‌های خالی) است.
اگر خانه دوم یا ویلایی دارید، وضعیت آن را شفاف مشخص کنید (فرعی/خالی/در اختیار مهمان) تا با اقامتگاه اصلی قاطی نشود.
برای قراردادهای اجاره، تاریخ پایان را یادداشت کنید و همان روز از بخش «املاک من» وضعیت را به «پایان اجاره» تغییر دهید؛ بعد اگر تمدید شد، رکورد جدید بزنید.
هر از گاهی «داشبورد» را بازبینی کنید؛ تطبیق اعضای خانوار با اقامتگاه اصلی جلوی خطاهای یارانه/انرژی/… را می‌گیرد.