آشنایی با انواع ضمانت‌نامه بانکی
قبل از صدور ضمانت‌نامه، لازم است با انواع آن آشنا شویم:
ضمانت‌نامه پرداخت: بانک متعهد می‌شود مبلغ مورد نظر را در صورت عدم پرداخت بدهی توسط متقاضی به ذی‌نفع پرداخت کند.
ضمانت نامهشرکت در مناقصه: برای شرکت در مناقصه‌ها صادر می‌شود و تضمین می‌کند که متقاضی در صورت برنده شدن قرارداد، تعهدات خود را انجام خواهد داد.
ضمانت‌نامه حسن انجامکار: تضمین می‌کند که متقاضی قرارداد را به درستی اجرا خواهد کرد و در صورت نقص اجرا، بانک مبلغ مشخصی را پرداخت خواهد کرد.
ضمانت نامه بازپرداخت وام: تضمین بازپرداخت وام‌ها و تسهیلات دریافتی از بانک‌ها است.
شناخت نوع ضمانت‌نامه کمک می‌کند تا مراحل صدور با دقت و مطابق نیاز کسب‌وکار انجام شود.
مرحله اول: بررسینیاز و درخواست متقاضی
اولین مرحله در صدور ضمانت‌نامه، تشخیص نوع نیاز کسب‌وکار است. متقاضی باید مشخص کند:
-
هدف از دریافت ضمانت‌نامه چیست؟ (پرداخت، مناقصه، حسن انجام کار و…)
-
مبلغ مورد نیاز چقدر است؟
-
مدت اعتبار ضمانت‌نامه چقدر خواهد بود؟
در این مرحله، کسب‌وکارها می‌توانند با مشاوران بانکی یا کارشناسان مالی مشورت کنند تا نوع و مبلغ ضمانت‌نامه متناسب با نیاز خود مشخص شود.
مرحله دوم: ارائه مدارک و مستندات
پس از تعیین نیاز، متقاضی باید مدارک مورد نیاز بانک را ارائه دهد. مدارک معمول شامل موارد زیر است:
اطلاعات هویتی و شناسنامه‌ای شرکت و مدیران
اساسنامه و روزنامه رسمی شرکت
صورت‌های مالی و گزارش‌های حسابرسی شده
قرارداد یا پیش‌نویس قراردادی که ضمانت‌نامه برای آن صادر می‌شود
درخواست کتبی صدور ضمانت‌نامه
مدارک دقیق و کامل باعث سرعت در فرآیند صدور ضمانت‌نامه و کاهش احتمال رد درخواست می‌شود.
مرحله سوم: ارزیابی ریسک و اعتبارسنجی
بانک پس از دریافت مدارک، ارزیابی ریسک و اعتبارسنجی متقاضی را انجام می‌دهد. این مرحله شامل موارد زیر است:
-
بررسی سابقه مالی شرکت و مدیران
-
بررسی سوابق ضمانت‌نامه‌ها و تسهیلات قبلی
-
ارزیابی توانایی مالی برای پرداخت تعهدات احتمالی
در این مرحله، بانک ممکن است با استفاده از ابزارهایی مانند اعتبارسنجی، نسبت بدهی به دارایی و گردش مالی حساب‌ها تصمیم به صدور ضمانت‌نامه یا درخواست وثیقه اضافی بگیرد.
مرحلهچهارم: تعیین نوع وثیقه
بسته به میزان ریسک و مبلغ ضمانت‌نامه، بانک ممکن است درخواست وثیقه کند. انواع وثایق معمول شامل:
-
وجه نقد در حساب بانکی
-
سپرده‌های بلندمدت
-
اوراق بهادار
-
تضمین‌های شخص ثالث معتبر
وثیقه باعث اطمینان بانک از توانایی متقاضی در بازپرداخت مبلغ احتمالی می‌شود و امنیت فرآیند را افزایش می‌دهد.
مرحله پنجم: تهیه پیش‌نویس ضمانت‌نامه
پس از تایید اعتبار و وثیقه، بانک پیش‌نویس ضمانت‌نامه را آماده می‌کند. این پیش‌نویس شامل موارد زیر است:
-
نام متقاضی و ذی‌نفع
-
مبلغ ضمانت‌نامه
-
مدت اعتبار
-
شرایط پرداخت و نحوه درخواست وجه
-
مسئولیت‌های بانک و متقاضی
بررسی دقیق این پیش‌نویس توسط متقاضی و مشاوران حقوقی، اطمینان از صحت و هماهنگی با قرارداد اصلی را تضمین می‌کند.
مرحله ششم: صدور رسمی ضمانت‌نامه
-
پس از تایید پیش‌نویس، بانک ضمانت‌نامه را رسماً صادر می‌کند و به متقاضی و ذی‌نفع ارائه می‌دهد.
-
این سند معمولاً به صورت فیزیکی و در برخی بانک‌ها به صورت الکترونیکی نیز قابل صدور است.
-
متقاضی موظف است در طول مدت اعتبار، شرایط قرارداد را رعایت کند تا بانک مجبور به پرداخت وجه نشود.
مرحله هفتم: پیگیری و تمدید ضمانت‌نامه
-
در طول مدت اعتبار ضمانت‌نامه، متقاضی و بانک باید پیگیری‌های لازم را انجام دهند:
-
اطمینان از عدم درخواست وجه از سوی ذی‌نفع
-
پرداخت به موقع هرگونه کارمزد یا هزینه مرتبط با ضمانت‌نامه
-
در صورت نیاز به تمدید، ارائه مدارک و درخواست تمدید به بانک
-
پیگیری منظم از بروز مشکلات حقوقی و مالی جلوگیری می‌کند و اعتبار کسب‌وکار را حفظ می‌کند
نکات کاربردی برای کسب‌وکارها
-
قبل از درخواست ضمانت‌نامه، نوع و مبلغ دقیق نیاز خود را مشخص کنید.
-
مدارک کامل و شفاف ارائه دهید تا فرآیند سریع‌تر انجام شود.
-
با بانک مذاکره کنید تا شرایط وثایق و کارمزدها متناسب با توان مالی کسب‌وکار باشد.
-
از مشاوره حقوقی برای بررسی پیش‌نویس ضمانت‌نامه استفاده کنید تا از تعهدات خود آگاه باشید.
-
برنامه‌ریزی برای تمدید یا تسویه ضمانت‌نامه پیش از پایان اعتبار، از بروز مشکلات جلوگیری می‌کند.
ضمانت‌نامه بانکی ابزار مؤثری برای کاهش ریسک معاملات و افزایش اعتماد بین طرفین قرارداد است. مراحل صدور آن شامل شناسایی نیاز، ارائه مدارک، ارزیابی ریسک، تعیین وثیقه، تهیه پیش‌نویس، صدور رسمی و پیگیری پس از صدور است. کسب‌وکارها با رعایت این مراحل و نکات کاربردی می‌توانند از ضمانت‌نامه بانکی برای تسهیل پروژه‌ها، مشارکت در مناقصه‌ها و تضمین پرداخت‌ها بهره‌مند شوند.