طلای فیزیکی یا طلای دیجیتال

به گزارش  بانک اول  در شرایط اقتصادی ایران، که با تورم بالا، کاهش ارزش پول ملی و بی‌ثباتی ارزی همراه است، طلا به‌عنوان پناهگاهی برای حفظ ارزش دارایی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. با این حال، گرایش سرمایه‌گذاران به طلای دیجیتال و طلای فیزیکی تفاوت‌هایی را نشان می‌دهد.

طلای فیزیکی به‌ویژه در قالب سکه و طلای دست دوم و آب‌شده، همچنان در میان سرمایه‌گذاران سنتی، به‌خصوص در مناطق غیرشهری و میان‌سالان، از محبوبیت بیشتری برخوردار است. مالکیت ملموس، امکان نقدشوندگی سریع در بازارهای محلی و استفاده زینتی (مانند زیورآلات) از جمله دلایل این اقبال است. فرهنگ دیرینه سرمایه‌گذاری در طلا و عدم نیاز به دانش فناوری نیز به این گرایش دامن زده است.

طلای دیجیتال اما در میان نسل جوان‌تر، ساکنان شهرهای بزرگ و افرادی که با فناوری‌های نوین آشنا هستند، به‌تدریج مقبولیت یافته است. پلتفرم‌های آنلاین با فراهم آوردن امکان خرید طلا با سرمایه‌های اندک، این نوع سرمایه‌گذاری را برای اقشار جدید جذاب کرده‌اند. با این حال، نگرانی از امنیت پلتفرم‌ها و ناآشنایی بخشی از جامعه با فناوری، پذیرش گسترده آن را محدود کرده است.

علل تفاوت در اقبال سرمایه‌گذاران طلا نسبت به خرید فیزیکی و آنلاین طلا

دلیل تفاوت دیدگاه سرمایه‌گذاران نسبت به خرید طلا را می‌توان در چند عامل بررسی کرد؛ نخست عامل فرهنگی است. مالکیت فیزیکی طلا در فرهنگ ایرانی نمادی از امنیت و اطمینان تلقی می‌شود، در حالی که طلای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرملموس، برای بسیاری ناشناخته است.

سطح آگاهی فناورانه نیز علت دیگری در تفاوت دیدگاه‌هاست. سرمایه‌گذاران مسن‌تر یا افرادی با دسترسی محدود به اینترنت ممکن است با پلتفرم‌های دیجیتال احساس راحتی نکنند.

شرایط اقتصادی نیز دلیل دیگری برای تفاوت دیدگاه در سرمایه‌گذاری است؛ در شرایط تورمی، طلای فیزیکی به دلیل نقدشوندگی بالا و پذیرش گسترده در بازارهای محلی، گزینه‌ای مطمئن‌تر به نظر می‌رسد، اما طلای دیجیتال برای سرمایه‌گذاران نوگرا که به دنبال تنوع در سبد دارایی‌های خود هستند، جذابیت دارد.

مزایا و معایب سرمایه گذاری در طلای دیجیتال

مزایای سرمایه‌گذاری در طلای دیجیتال را می‌توان در پنج مورد دسته‌بندی کرد:

1. سهولت دسترسی و سرعت تراکنش: خرید و فروش طلای دیجیتال از طریق پلتفرم‌های آنلاین در هر زمان و مکان امکان‌پذیر است.
2. سرمایه‌گذاری با مبالغ اندک: امکان خرید طلا با سرمایه‌های ناچیز (از 100 هزار تومان) این نوع سرمایه‌گذاری را برای اقشار کم‌درآمد مناسب ساخته است.
3. امنیت در نگهداری: پشتوانه طلای دیجیتال در خزانه‌های امن ذخیره شده و مخاطرات سرقت یا گم شدن را حذف می‌کند.
4. شفافیت تراکنش‌ها: استفاده از فناوری بلاکچین در برخی پلتفرم‌ها، شفافیت و کاهش ریسک تقلب را تضمین می‌کند.
5. عدم وجود هزینه‌های جانبی: طلای دیجیتال معمولاً بدون هزینه‌هایی نظیر اجرت ساخت یا مالیات معامله ارائه می‌شود.

با این حال، سرمایه‌گذاری آنلاین در طلا معایبی نیز دارد، از جمله:

1. عدم مالکیت فیزیکی: سرمایه‌گذاران مالکیت مستقیم بر طلا ندارند و به پلتفرم وابسته‌اند، که در صورت بروز مشکلات فنی یا ورشکستگی پلتفرم، ریسک‌هایی ایجاد می‌کند.
2. ریسک تقلب: پلتفرم‌های غیرمعتبر ممکن است مخاطراتی برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشند.
3. وابستگی به فناوری: دسترسی به اینترنت و آگاهی از نحوه کار با پلتفرم‌ها برای سرمایه‌گذاری ضروری است.
4. نوسانات بازار: ارزش طلای دیجیتال به قیمت جهانی طلا و نرخ ارز وابسته است و تحت تاثیر نوسانات بازار قرار می‌گیرد و در صورت نبود دسترسی به اینترنت، قابلیت نقدشوندگی در کوتاه‌مدت را از دست می‌دهد.

مزایا و معایب سرمایه گذاری در طلای فیزیکی

خرید طلای فیزیکی نیز مانند طلای دیجیتال، مزایایی دارد و به همین دلیل شیوه‌ای پرطرفدار در ایران است. از جمله:

1. مالکیت مستقیم: سرمایه‌گذار، مالک طلای ملموس است و می‌تواند آن را به‌صورت فیزیکی در اختیار داشته باشد یا معامله کند.
2. نقدشوندگی بالا: طلای فیزیکی، به‌ویژه سکه و طلای آب‌شده، در بازار ایران به‌راحتی قابل خرید و فروش است.
3. حفظ ارزش در برابر تورم: طلا به‌طور تاریخی در شرایط تورمی ارزش خود را حفظ کرده و به‌عنوان دارایی امن شناخته می‌شود.
4. تنوع گزینه‌ها: از سکه و شمش تا زیورآلات، سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس نیاز و بودجه خود انتخاب کنند.

این مدل سرمایه‌گذاری اما با معایب جدی نیز روبروست. از جمله:

1. مخاطرات نگهداری: طلای فیزیکی نیازمند مکان امن برای ذخیره‌سازی است که ممکن است هزینه‌بر باشد و ریسک سرقت را به همراه داشته باشد.
2. ریسک تقلب: در خرید طلای آب‌شده، احتمال تقلب در عیار وجود دارد و بررسی اصالت آن ضروری است.
3. هزینه‌های اضافی: سکه‌ها ممکن است شامل حباب قیمتی باشند و زیورآلات هزینه‌هایی نظیر اجرت ساخت و مالیات دارند.
4. چالش نقدشوندگی در حجم بالا: فروش مقادیر زیاد طلا ممکن است زمان‌بر بوده و بر قیمت بازار تأثیر بگذارد.

چشم‌انداز آینده سرمایه‌گذاری در طلای دیجیتال

با گسترش دسترسی به اینترنت، افزایش سواد دیجیتال و توسعه پلتفرم‌های معتبر، انتظار می‌رود طلای دیجیتال در ایران مقبولیت بیشتری یابد. نسل جوان و سرمایه‌گذاران آشنا با فناوری احتمالا به این نوع سرمایه‌گذاری گرایش بیشتری نشان خواهند داد. در همین حال، فناوری‌هایی نظیر بلاکچین و قراردادهای هوشمند می‌توانند امنیت و شفافیت طلای دیجیتال را تقویت کرده و پذیرش آن را تسهیل کنند.

با این حال این روش سرمایه‌گذاری با چالش‌هایی نیز روبروست؛ فقدان چارچوب‌های قانونی شفاف برای طلای دیجیتال در ایران می‌تواند مخاطراتی ایجاد کند. کما اینکه توقف طولانی‌‍مدت فعالیت پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا در این روزها به چالش جدی برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده است.

افق سرمایه‌گذاری در طلای فیزیکی

طلای فیزیکی به دلیل پیشینه تاریخی و اعتماد عمومی، همچنان به‌عنوان دارایی امن مورد توجه خواهد بود. با ادامه تورم و بی‌ثباتی اقتصادی، تقاضا برای این نوع طلا احتمالا بالا باقی خواهد ماند.

با توجه به افزایش قیمت جهانی طلا (بیش از 3300 دلار به ازای هر اونس) و نوسانات نرخ ارز، پیش‌بینی می‌شود ارزش طلای فیزیکی در بازار داخلی طی سال‌های آتی 10 تا 15 درصد رشد یابد. با این حال، مخاطرات نگهداری، ریسک تقلب و مشکلات نقدشوندگی در حجم بالا ممکن است برخی سرمایه‌گذاران را به سمت گزینه‌های دیجیتال سوق دهد.

با توجه به تحولات فناوری و شرایط اقتصادی، انتظار می‌رود طلای دیجیتال در آینده نقش پررنگ‌تری را در بازار ایران ایفا کند، اما طلای فیزیکی به دلیل جایگاه سنتی و اعتماد عمومی، همچنان یکی از ارکان اصلی سرمایه‌گذاری باقی خواهد ماند.