کارشناسان پاسخ می‌دهند؛
چرا پیش‌بینی جهش ارزی با وقوع جنگ اشتباه بود؟
نقدینه - بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی در پی جنگ ۱۲روزه، افزایش شدید نرخ دلار تا ۱۵۰ هزار تومان را پیش‌بینی کرده بودند که محقق نشد.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه ، در جنگ ۱۲ روزه بین ایران و رژیم صهیونیستی، بازار ارز ایران با نوسان مواجه شد. بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی، تحت تأثیر فضای روانی ناشی از تحولات منطقه‌ای، افزایش شدید نرخ دلار را در صورت وقوع جنگ پیش‌بینی می‌کردند و حتی برخی از رسیدن قیمت دلار به ۱۵۰ هزار تومان سخن می‌گفتند.
با این حال، مدیریت و سیاست‌های بازارساز در کنار هشیاری مردم مانع از تحقق این پیش‌بینی‌ها شد و بازار ارز نه تنها در طول جنگ جهش زیادی نداشت که بعد از اعلام آتش بس به سرعت به سطح قبل از جنگ رسید. گفتنی است هر چند که در چند روز اخیر با تحریک انتظارات، قیمت دلار بطور محدود صعودی شد، اما کارشناسان می گویند مطمئنا مثل تجارب قبل، این افزایش هم موقتی است، چون بانک مرکزی همچنان در حال تامین نیازهای واقعی است.
کنترل بازار در بحران
در همین باره، حسین سلیمی، رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خارجی اتاق بازرگانی ایران تأکید کرد: در روز‌های ابتدایی جنگ، پیش‌بینی برخی کارشناسان و عامه مردم از رسیدن قیمت دلار به ۱۵۰ هزار تومان حکایت داشت، اما اینگونه نشد.
این فعال اقتصادی با اشاره به ریزش نرخ دلار پس از اعلام آتش‌بس و بازگشت قیمت‌ها به سطوح اولیه افزود: مدیریت بانک مرکزی در این دوره حساس واقعاً مثال‌زدنی بود. همه شاهد بودیم که در شرایط حساس، قیمت دلار به حدود ۹۵ هزار تومان نیز رسید، اما بانک مرکزی با ورود سریع و قاطعانه به بازار، مانع از افزایش بیشتر قیمت شد و اجازه نداد شرایط از کنترل خارج شود.
سلیمی همچنین عملکرد بانک مرکزی در تأمین ارز برای کالا‌های اساسی طی ۱۲ روز جنگ را قابل توجه دانست و گفت: حضور فعال رئیس کل بانک مرکزی و تصمیم‌گیران این نهاد در صحنه و مدیریت دقیق آنها موجب شد که پیش‌بینی‌ها درباره افزایش نرخ دلار تا مرز ۱۵۰ هزار تومان هرگز محقق نشود. حتی در اوج درگیری‌ها نیز نرخ دلار بیش از ۹۵ هزار تومان بالا نرفت و در ادامه با بازگشت آرامش، قیمت‌ها نیز به سرعت کاهش یافت.
نقش سیاست‌های ارزی در بازگشت ثبات
شعبان فروتن، عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز با اشاره به نوسانات نرخ ارز در پی تجاوز رژیم صهیونیستی به کشورمان خاطرنشان کرد: بانک مرکزی در همان روز‌های ابتدایی با اقدام سریع و سنجیده، بازار را تحت کنترل قرار داد؛ به‌طوری‌که پس از اعلام آتش‌بس نیز، نرخ دلار از ۹۴ هزار تومان به حدود ۸۴ هزار تومان سقوط کرد و همه شاهد آرامش در بازار ارز بودیم.
وی تأکید کرد: دشمنان ایران که در حوزه نظامی ناکام ماندند، در جبهه اقتصادی نیز به‌دنبال ایجاد التهاب و بی‌ثباتی بودند، اما با هوشیاری نهاد‌های اقتصادی، به‌ویژه بانک مرکزی، این توطئه‌ها نقش بر آب شد.
کنترل اولیه بازار
رامین پولادرگ، عضو اتاق بازرگانی ایران هم با اشاره به بازگشت نرخ دلار به سطح اولیه پس از آتش‌بس گفت: در حالی که بسیاری از تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کردند نرخ دلار در روز‌های جنگ و تداوم شرایط بحرانی از مرز ۱۰۰ هزار تومان نیز عبور خواهد کرد، سقف آن نهایتاً به ۹۵ هزار تومان رسید.
وی مهم‌ترین اقدام بانک مرکزی را «کنترل اولیه» بازار دانست و افزود: اگر این اقدام به‌درستی انجام نمی‌شد، قیمت دلار حتی می‌توانست تا ۱۲۰ یا ۱۳۰ هزار تومان نیز افزایش یابد.
نوسانات اخیر هیجانی و موقتی است
به گفته فعالان بازار و کارشناسان اقتصادی، بانک مرکزی از قبل تدابیری برای عمق بخشیدن به بازارهای رسمی ارز اندیشیده و با راه اندازی بازار ارز تجاری برای پاسخ به همه نیازهای واقعی تجار پاسخ می دهد.
همچنین با شروع به کار سازکارهای «پیش فروش ارز» و «بازار معاملات امتیاز صادراتی»، ضمن تشویق صادرکنندگان برای بازگشت ارزهای صادراتی و افزایش عرضه ها در مرکز مبادله که امکان تعدیل نرخ ها در بازار را فراهم می کند، فرایند تأمین ارز واردات هم تسهیل شده است.
در این بین نباید از تدابیر اتخاذ شده برای غنی کردن ذخایر طلایی و پشتوانه پول ملی غافل شد. با سیاست های تشویقی بانک مرکزی و فراهم شدن امکان رفع تعهد ارزی با واردات طلا، در سال گذشته بیش از ۱۰۰ تن طلا وارد کشور شد که علاوه بر تأمین نیاز صنعت طلا، بانک مرکزی هم از این فرصت برای تقویت ذخایر خود استفاده کرد تا در مقاطع بحرانی مانند جنگ اخیر، با دستان پر از ارزش پول ملی صیانت کند.
بنا به گفته صاحبنظران، نمی‌توان نقش کلیدی بازارساز در مدیریت بحران‌های اقتصادی و مقابله با التهاب‌های بازار را نادیده گرفت که در کنار همدلی و همراهی مردم و انسجام ملی باعث شکست توطئه دشمن در جنگ اقتصادی شد.
آنچه مسلم است برخلاف پیش‌بینی‌های اولیه و فضای روانی ملتهب پس از آغاز جنگ ۱۲ روزه، با مدیریت و سیاست‌های هدفمند بانک مرکزی، بازار ارز ایران دچار جهش قیمتی نشد و دلار نه تنها به بیش از ۱۰۰ هزار تومان نرسید، بلکه با برقراری آرامش به سطوح اولیه بازگشت. هر چند طی روز‌های اخیر با افزایش هیجانی انتظارات و فضاسازی دلالان، نرخ دلار کمی افزایش یافته، اما تجربه نشان می‌دهد این بار نیز طی روز‌های آینده شاهد ریزش قیمت و رسیدن به کانال‌های پائین‌تر خواهیم بود؛ چراکه تقاضای واقعی در بازار آزاد زیاد نیست و نیازهای واقعی در بازار ارز تجاری بانک مرکزی در حال تامین است.